Các Loại Muỗi ở Việt Nam – 4 Bệnh Nghiêm Trọng Do Muỗi
Hiện nay ở Việt Nam có khoảng 600 loài muỗi thuộc 8 họ khác nhau. Các loại muỗi ở Việt Nam tuy nhiều nhưng không hẳn tất cả chúng đều lây truyền bệnh cho người. Có 3 nhóm muỗi có khả năng truyền bệnh: Muỗi Anopheles, Muỗi Aedes, Muỗi Culex. Ngoài ra, còn có một số nhóm muỗi khác như Mansonia, Armigeres, Uranus,… tuy ít phổ biến hơn nhưng cũng có thể gây hại cho sức khỏe con người. Cùng Việt Thống tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé!
Mục lục nội dung:
Các loại muỗi ở Việt Nam
Các loại muỗi phổ biến ở Việt Nam thường xuất hiện vào mùa mưa và như đã nói chúng phổ biến nhất với 3 loại: Muỗi Anophen, Muỗi Culex, Muỗi Aedes Aegypti.
Ngoài 3 loại muỗi nguy hiểm nêu trên thì còn một số loại muỗi thông thường. Theo thống kê có khoảng 200 loài muỗi trong đó có 16 loài truyền bệnh và gây nguy hiểm nổi trội là top 3 nêu trên. Một số loài muỗi có màu sắc gây sự chú ý như màu xanh lá cây, màu vàng. Muỗi màu xanh lá cây là một trong số các loài muỗi thuộc họ Culicidae, tuy nhiên, màu sắc xanh lá cây có thể không phải là đặc trưng của một loài muỗi cụ thể mà có thể do ánh sáng, góc nhìn, hoặc môi trường xung quanh tạo ra. Một số loài muỗi có thể có màu sắc biến đổi hoặc ánh kim, phản chiếu ánh sáng từ môi trường làm chúng có vẻ ngoài màu xanh lá cây. Nếu bạn bắt gặp một loài muỗi có màu xanh lá cây, có thể nó thuộc nhóm muỗi Aedes, Culex, hoặc Anopheles, nhưng để xác định chính xác, cần xem xét thêm các đặc điểm khác như hình dáng, kích thước, và môi trường sống.
Muỗi màu vàng muỗi màu vàng thường là loài Aedes aegypti, còn được gọi là muỗi vằn. Đây là loài muỗi nổi tiếng với những sọc trắng và đen trên cơ thể và chân, và một số cá thể có thể có màu hơi vàng. Loài muỗi này là tác nhân chính truyền bệnh sốt xuất huyết, sốt vàng da, và Zika. Màu vàng trên muỗi có thể là do ánh sáng, tuổi tác, hoặc môi trường, nhưng Aedes aegypti thường là loài muỗi liên quan nhất khi nói đến muỗi có màu vàng.
Muỗi Anophen
Muỗi Anopheles là một chi muỗi thuộc họ Culicidae, được biết đến như là vectơ chính truyền bệnh sốt rét cho người. Chúng được phân biệt với các loài muỗi khác bởi các đặc điểm sau:
- Vị trí vằn trên cánh: Muỗi Anopheles có các vằn sẫm màu trên cánh, trong khi các loài muỗi khác thường có vằn sáng hoặc không có vằn.
- Tư thế khi đậu: Khi đậu, muỗi Anopheles thường tạo thành một góc 45 độ so với mặt phẳng, trong khi các loài muỗi khác thường đậu song song với mặt phẳng.
- Hình dạng ấu trùng: Ấu trùng muỗi Anopheles có ống thở hình phễu ở đầu, trong khi ấu trùng của các loài muỗi khác có ống thở dạng siphon.
Trên thế giới có hơn 400 loài muỗi Anopheles, trong đó khoảng 60 loài có khả năng truyền bệnh sốt rét cho người. Một số loài Anopheles nguy hiểm nhất ở Việt Nam bao gồm:
- Anopheles Dirus: Loài muỗi này phân bố rộng rãi ở khắp Việt Nam và là tác nhân chính gây bệnh sốt rét ác tính.
- Anopheles Minimus: Loài muỗi này phổ biến ở khu vực đồi núi và rừng núi, là tác nhân gây bệnh sốt rét rừng.
- Anopheles Epiroticus: Loài muỗi này thường sống ở khu vực đồng bằng và ven biển, là tác nhân gây bệnh sốt rét ba ngày.
Vòng đời của muỗi Anopheles:
- Giai đoạn trứng: Muỗi Anopheles đẻ trứng trên mặt nước tĩnh lặng, chẳng hạn như ao hồ, vũng nước, ruộng lúa. Trứng nở sau 1-2 ngày.
- Giai đoạn ấu trùng: Ấu trùng muỗi Anopheles, còn gọi là bọ gậy, sống dưới nước và trải qua 4 giai đoạn lột xác. Giai đoạn ấu trùng kéo dài khoảng 5-7 ngày.
- Giai đoạn nhộng: Nhộng muỗi Anopheles cũng sống dưới nước và có hình dạng cong. Giai đoạn nhộng kéo dài khoảng 2-3 ngày.
- Giai đoạn trưởng thành: Muỗi Anopheles trưởng thành chui ra khỏi nhộng và bay lên. Muỗi cái cần hút máu để sản xuất trứng, và trong quá trình hút máu, chúng có thể truyền ký sinh trùng sốt rét cho người. Muỗi Anopheles trưởng thành có thể sống trong vài tuần.
Thói quen
- Nơi cư trú – thích nước sạch không bị ô nhiễm.
- Thời gian chích vào ban đêm và ngủ cả trong nhà và ngoài trời.
- Thích màu tối hơn màu sáng
- Con cái sau khi hút máu người sẽ có thể đẻ 50 – 150 trứng.
Muỗi Culex
Muỗi Culex thường sinh sống ở những nơi có nước đọng, chẳng hạn như:
- Ao hồ, vũng nước: Muỗi Culex thường đẻ trứng trên mặt nước tĩnh lặng, chẳng hạn như ao hồ, vũng nước.
- Ruộng lúa: Muỗi Culex cũng ưa thích sinh sản ở ruộng lúa, đặc biệt là ruộng lúa nước.
- Cống rãnh, mương máng: Muỗi Culex có thể sinh sản ở cống rãnh, mương máng nếu nước bị ứ đọng.
- Bể chứa nước sinh hoạt: Muỗi Culex cũng có thể sinh sản trong các bể chứa nước sinh hoạt nếu không được vệ sinh thường xuyên.
Bệnh do muỗi Culex truyền:
Muỗi Culex tuy ít nguy hiểm hơn so với muỗi Anopheles và Aedes, nhưng vẫn có thể truyền một số bệnh nguy hiểm, bao gồm:
- Viêm não Nhật Bản: Đây là một bệnh do virus gây ra, có thể dẫn đến viêm não và tử vong. Muỗi Culex là vectơ chính truyền bệnh viêm não Nhật Bản ở châu Á.
- Filariasis (bệnh giun chỉ): Đây là một bệnh do giun ký sinh gây ra, có thể dẫn đến sưng tấy chân tay, hạch bạch huyết. Muỗi Culex là một trong những vectơ truyền bệnh filariasis.
- West Nile virus: Đây là một bệnh do virus gây ra, có thể gây ra các triệu chứng giống như cúm, và trong một số trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến viêm não. Muỗi Culex là vectơ truyền West Nile virus ở một số khu vực.
Thói quen
- Nơi cư trú chủ yếu ở nước tù bị ô nhiễm, cống rãnh.
- Thời gian chích vào ban đêm và ngủ ngay trong nhà.
- Thích màu tối.
- Là loài bay đường dài tốt nhất trong các loại muỗi Việt Nam.
Muỗi Aedes Aegypti
Muỗi Aedes aegypti, hay còn gọi là muỗi vằn, là một loài muỗi thuộc họ Culicidae, có nguồn gốc từ châu Phi nhưng hiện đã lan rộng khắp thế giới. Loài muỗi này được biết đến như là vectơ chính truyền một số bệnh nguy hiểm cho con người, bao gồm:
- Sốt xuất huyết (Dengue): Đây là một bệnh do virus gây ra, có thể dẫn đến sốt cao, đau đầu, đau cơ, phát ban và trong một số trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến xuất huyết và tử vong. Muỗi Aedes aegypti là vectơ chính truyền virus Dengue.
- Chikungunya: Đây là một bệnh do virus gây ra, có thể gây ra các triệu chứng như sốt, đau khớp, nhức đầu và buồn nôn. Muỗi Aedes aegypti cũng là vectơ chính truyền virus Chikungunya.
- Sốt vàng da: Đây là một bệnh do virus gây ra, có thể dẫn đến sốt cao, da và mắt vàng, buồn nôn và nôn. Muỗi Aedes aegypti là vectơ chính truyền virus sốt vàng da ở châu Phi và Nam Mỹ.
Đặc điểm nhận dạng muỗi Aedes aegypti:
- Kích thước: Muỗi Aedes aegypti có kích thước nhỏ, dài khoảng 4-7 mm.
- Màu sắc: Thân muỗi có màu đen với các vằn trắng ở ngực, bụng và chân.
- Vòi: Vòi của muỗi Aedes aegypti dài và mảnh.
- Cánh: Cánh của muỗi Aedes aegypti có vảy sẫm màu, tạo thành các vệt sọc dọc.
- Hoạt động: Muỗi Aedes aegypti thường hoạt động vào ban ngày, đặc biệt là vào sáng sớm và chiều tối.
Môi trường sống của muỗi Aedes aegypti:
Muỗi Aedes aegypti ưa thích sinh sản ở những nơi có nước đọng, đặc biệt là nước sạch. Chúng thường đẻ trứng trong các dụng cụ chứa nước như:
- Bình hoa: Muỗi Aedes aegypti thường đẻ trứng trong bình hoa, đặc biệt là bình hoa có nước đọng lâu ngày.
- Lốp xe cũ: Lốp xe cũ là nơi sinh sản lý tưởng cho muỗi Aedes aegypti vì nước mưa có thể đọng lại bên trong lốp.
- Xô, chậu, thùng nước: Muỗi Aedes aegypti cũng có thể đẻ trứng trong xô, chậu, thùng nước nếu không được đậy nắp hoặc vệ sinh thường xuyên.
- Bể chứa nước sinh hoạt: Muỗi Aedes aegypti có thể sinh sản trong các bể chứa nước sinh hoạt nếu không được đậy nắp hoặc vệ sinh thường xuyên.
Một số bệnh nghiêm trọng do các loại muỗi ở Việt Nam gây ra
Sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm do virus gây ra và lây truyền qua muỗi vằn. Bệnh thường gặp ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, bao gồm Đông Nam Á trong đó có Việt Nam.
Virus dengue được lây truyền sang người khi muỗi vằn bị nhiễm virus đốt người khỏe mạnh. Muỗi vằn có thể đốt người bị bệnh trong vòng 5 đến 8 ngày sau khi bị nhiễm virus. Sau khi muỗi bị nhiễm virus, nó có thể truyền virus sang người khác trong suốt phần đời còn lại của nó, có thể kéo dài đến một tháng.
Triệu chứng
Các triệu chứng của sốt xuất huyết thường xuất hiện từ 4 đến 10 ngày sau khi bị muỗi bị nhiễm virus đốt. Các triệu chứng bao gồm:
- Sốt cao
- Đau đầu
- Đau cơ và khớp
- Đau mắt
- Buồn nôn và nôn mửa
- Chán ăn
- Phát ban
- Chảy máu nhẹ, chẳng hạn như chảy máu cam hoặc chảy máu nướu răng
Trong một số trường hợp, sốt xuất huyết có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như:
- Sốc dengue, có thể gây tử vong
- Chảy máu nặng
- Suy tạng
Xem thêm:
Bệnh sốt rét
Sốt rét là một bệnh truyền nhiễm do ký sinh trùng gây ra và lây truyền qua muỗi. Bệnh thường gặp ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Và các loại muỗi ở việt nam trong đó có muỗi Anopheles gây bệnh này.
Ký sinh trùng Plasmodium được lây truyền sang người khi muỗi Anopheles bị nhiễm bệnh đốt người khỏe mạnh. Muỗi bị nhiễm bệnh khi chúng hút máu của người bị nhiễm ký sinh trùng Plasmodium trong máu. Sau khi muỗi bị nhiễm bệnh, ký sinh trùng sẽ phát triển trong cơ thể muỗi và có thể lây truyền sang người khác trong vòng 5 đến 14 ngày sau khi bị nhiễm bệnh.
Triệu chứng
Các triệu chứng của sốt rét thường xuất hiện từ 10 đến 15 ngày sau khi bị muỗi bị nhiễm bệnh đốt. Các triệu chứng bao gồm:
- Sốt cao
- Ớn lạnh
- Đổ mồ hôi
- Đau đầu
- Đau cơ và khớp
- Buồn nôn và nôn mửa
- Tiêu chảy
- Mệt mỏi
Trong một số trường hợp, sốt rét có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như:
- Sốt rét ác tính, có thể gây tử vong
- Thiếu máu
- Suy gan
- Suy thận
- Suy hô hấp
Xem thêm:
Viêm não Murray Valley
Viêm não Murray Valley (MVE) là một bệnh truyền nhiễm do virus lây truyền qua muỗi Culex annulirostris. Virus được truyền sang người qua vết cắn của muỗi bị nhiễm bệnh.
Các triệu chứng của MVE có thể bao gồm:
- Sốt
- Đau đầu
- Đau cơ
- Mệt mỏi
- Buồn nôn và nôn mửa
- Cổ cứng
- Rối loạn ý thức
- Co giật
- Hôn mê
MVE có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:
- Tổn thương não vĩnh viễn
- Tử vong
Viêm não Nhật Bản
Viêm não Nhật Bản là một bệnh truyền nhiễm do virus gây ra và lây truyền qua muỗi Culex. Vật chủ chính của virus là lợn và một số loài chim hoang dã. Virus nhân lên trong cơ thể lợn và chim, sau đó được truyền sang muỗi khi muỗi đốt những động vật này. Muỗi bị nhiễm bệnh sau đó có thể truyền virus sang người khi chúng đốt người.
Các triệu chứng của viêm não Nhật Bản có thể bao gồm:
Hầu hết các trường hợp nhiễm JEV không có triệu chứng hoặc chỉ có triệu chứng nhẹ, chẳng hạn như sốt, đau đầu và đau cơ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, JEV có thể gây ra bệnh viêm não nghiêm trọng, dẫn đến viêm não và màng não.
Các triệu chứng nghiêm trọng:
- Sốt cao
- Đau đầu dữ dội
- Cổ cứng
- Buồn nôn và nôn mửa
- Rối loạn ý thức
- Co giật
- Hôn mê
Viêm não Nhật Bản có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng lâu dài, bao gồm:
- Tổn thương não vĩnh viễn
- Suy giảm khả năng trí tuệ
- Liệt
- Co giật
- Rối loạn ngôn ngữ
- Thay đổi tính cách
Giải pháp bảo vệ sức khỏe an toàn khỏi muỗi
Lắp cửa lưới chống muỗi là một giải pháp hiệu quả và an toàn để bảo vệ sức khỏe cho bạn và gia đình khỏi muỗi và các côn trùng khác. Hãy lựa chọn cho mình một loại cửa lưới chống muỗi phù hợp để bảo vệ sức khỏe của bạn một cách tốt nhất.
Việt Thống đơn vị sản xuất và cung cấp cửa lưới chống muỗi uy tín – chất lượng tại tp HCM
Tham khảo một số mẫu cửa lưới tại Việt Thống
Có thể bạn quan tâm:
Trên đây là những thông tin quan trọng về các loài muỗi ở Việt Nam và những bệnh nguy hiểm mà chúng có thể lây truyền. Mặc dù không phải tất cả các vết muỗi đốt đều gây nguy hiểm, nhưng việc chủ động phòng chống muỗi vẫn là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Lắp đặt cửa lưới chống muỗi và côn trùng không chỉ là giải pháp ngăn chặn muỗi hiệu quả và lâu dài, mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe và mang đến vẻ đẹp thẩm mỹ cho ngôi nhà.
